Κύριος στόχος του προτεινόμενου έργου είναι ο πλήρης χαρακτηρισμός του ρόλου του αβιοτικού και του μικροβιακού terroir της οινοπαραγωγικής ζώνης Δράμας για τις κυριότερες οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου που καλλιεργούνται στην περιοχή με στόχο την παραγωγή οίνων υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας.

Οι αμπελουργικοί άξονες που καθορίζουν τα χαρακτηριστικά των σταφυλιών είναι οι παράγοντες του περιβάλλοντος (έδαφος, κλίμα), η ποικιλία της αμπέλου (σε συνδυασμό και με τον χρησιμοποιούμενο κλώνο) και τέλος, οι αμπελουργικές επιλογές. Όλοι οι παραπάνω παράγοντες περιγράφονται από τον γαλλικό όρο «terroir» ο οποίος χρησιμοποιείται ευρύτατα για να αποδώσει την ιδιαιτερότητα των αμπελοοινικών προϊόντων μίας περιοχής. Η σημασία του φυσικού περιβάλλοντος στον ιδιαίτερο χαρακτήρα των οίνων οδήγησε από νωρίς (Bordeaux, 1855) στον καθορισμό ζωνών γεωγραφικής προέλευσης των οίνων. Πρόσφατα, ο Διεθνής Οργανισμός Αμπέλου και Οίνου (OIV), στο πλαίσιο των εργασιών της Επιτροπής Αμπελουργίας, εκπόνησε μία ολοκληρωμένη μεθοδολογία καθορισμού ζωνών (RESOLUTION OIV-VITI 423-2012) με βάση το έδαφος και το κλίμα.

Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα τέτοιων μελετών μπορεί σήμερα να αυξηθεί με τη χρήση των νέων τεχνολογιών τηλεπισκόπησης και εγγύς επισκόπησης (λ.χ. ηλεκτρική αγωγιμότητα του εδάφους, δείκτες βλάστησης) που επιτρέπουν τη γρήγορη χαρτογράφηση του εδάφους ή του αμπελώνα και τη σημαντική μείωση του κόστους καθώς επιτρέπουν την ελάττωση του αριθμού των παρατηρήσεων ανά μονάδα επιφάνειας.

Για την επαλήθευση της μεθοδολογίας καθορισμού ζωνών, θα πρέπει να γίνεται (σε ένα περιορισμένο δείγμα αμπελοτεμαχίων) μία επαλήθευση (ground truth) με τη μελέτη της οικοφυσιολογίας της αμπέλου αλλά & αξιολόγηση της ωρίμανσης των σταφυλιών και των χημικών και οργανοληπτικών χαρακτηριστικών των οίνων. Σήμερα, νέες μέθοδοι επιτρέπουν τη συλλογή και γεωαναφορά μεγάλου αριθμού δεδομένων συνδεδεμένων με τη φυσιολογία της αμπέλου (λ.χ. ισοτοπικός δείκτης δ13C για το υδατικό καθεστώς, δείκτης βλάστησης NDVI για την αζωτούχο θρέψη και ζωηρότητα κλπ) & επιτρέπουν τη μείωση του κόστους της οικοφυσιολογικής μελέτης.

Τέλος, πρόσφατες μελέτες έχουν αναδείξει το σημαντικό ρόλο του μικροβιώματος της αμπέλου στην ποιότητα του παραγόμενου οίνου διαμορφώνοντας τον όρο “μικροβιακό terroir”. Οι μικροοργανισμοί που διαβιούν στη ριζόσφαιρα, εντός ή επί των φυτικών ιστών αποτελούν το μικροβίωμα της αμπέλου. Η αλματώδης πρόοδος που έχει πραγματοποιηθεί σε μεθοδολογικό επίπεδο στη μοριακή μικροβιακή οικολογία έχει καταστήσει δυνατή την αποτύπωση και αξιοποίηση της αυτόχθονης ζυμοχλωρίδας για την οινοποίηση τοπικών ποικιλιών ως μέσο για τη βελτίωσή τους και την ανάδειξη της τοπικής οινικής ταυτότητας.

Ωστόσο, λόγω της πληθώρας των παραμέτρων που καθορίζουν το terroir των Ελληνικών οινοπαραγωγικών ζωνών αλλά & της έλλειψης συστηματικών και επιστημονικά τεκμηριωμένων γνώσεων για την ενδογενή χωρική παραλλακτικότητα του οινικού δυναμικού τους, έχει διαπιστωθεί στην Ελλάδα η ύπαρξη ενός κενού στην αξιοποίηση της τοπικής οινικής ταυτότητας (η οποία αποτελεί το πλέον ανταγωνιστικό χαρακτηριστικό στη διεθνή αγορά του κρασιού). Παράλληλα, έχει καθυστερήσει η αξιοποίηση σύγχρονων μέσων και μεθόδων τηλεπισκόπησης, όπως των μη-επανδρωμένων αεροσκαφών, καθώς και σύγχρονων τεχνικών γεωπληροφορικής και μηχανικής εκμάθησης σε Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS) που εφαρμόζονται πλέον για την χωρική συναξιολόγηση μεγάλου όγκου δεδομένων, λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο καταλληλότητας γης του FAO. Τέλος, ελάχιστα γνωρίζουμε ακόμα (σε αντίθεση με ανταγωνιστικές χώρες) για το μικροβίωμα των ελληνικών τοπικών ποικιλιών, τον ρόλο του και τη δυνατότητα αξιοποίησής του στην παραγωγή αμπελοοινικών προϊόντων υψηλής ποιότητας και τυπικότητας

Ο παραπάνω βασικός στόχος του έργου θα υλοποιηθεί μέσω μίας σειράς επιμέρους ερευνητικών και τεχνικών μεθοδολογιών που θα εφαρμοστούν σε αμπελώνες των ιδιωτών εταίρων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και οι οποίοι καλύπτουν το σύνολο σχεδόν της αμπελοκαλλιέργειας του νομού.